Prokletstvo Brankovića: Da li je Vuk stvarno bio izdajnik?
- ponedeljak, 11 novembar 2024 10:28
- Autor Istorijski zabavnik
Kako je umro Vuk Branković i šta se desilo sa njegovim pokoljenjem? Vuk Branković je preminuo 6. novembra 1397. godine u osmanskom zarobljeništvu, a pretpostavlja se da je sahranjen u svetogorskom manastiru Svetog Pavla ili na Hilandaru.
Srpski narod ga pamti kao izdajnika na Kosovskom boju iako je činjenica da se Vuk Branković borio protiv Turaka skoro do svoje smrti.
Ipak, sve ove činjenice o Vuku Brankoviću manje su ili skoro potpuno nepoznate jer se njegovo ime i danas, vijekovima poslije, vezuje za izdaju na Kosovu. Iako se cijelog života borio protiv Turaka, Vuk Branković je tako vremenom postao najpoznatiji “srpski Juda”, piše Istorijski Zabavnik.
Poslije bitke na Kosovu, nasljednici kneza Lazara su priznali vrhovnu vlast sultana Bajazita, dok je upravo Vuk Branković nastavio da se odupire Osmanlijama i čuva nezavisnost svoje oblasti.
Šta je zapravo bilo sa Brankovićima?
Vuk Branković bio je oženjen Marom, najstarijom kćerkom kneza Lazara Hrebeljanovića i u braku sa njom, imao je tri sina – Grgura, Đurđa i Lazara.
Najveći dio posjeda Vuka Brankovića pripao je Stefanu Lazareviću, strateški bitna zdanja su zauzeli Turci dok su njegovoj supruzi Mari i sinovima ostala samo mala oblast sa sa sjedištem u Vučitrnu.
Grgur se zamonašio i kao monah Gerasim umro u Hilandaru 1408. Lazar je ubijen u toku bitke 1410. Kao jedini starješina domaćinstva ostao je Đurađ Branković. Pošto je njegov ujak, despot Stefan Lazarević, bio bez nasljednika, Đurđa je proglasio svojim nasljednikom i tako je Đurađ Branković postao srpski despot.
Tokom čitave svoje vladavine Đurađ je oscilovao između vazalstva i otpora Turcima. Njegovi sinovi Grgur i Stefan oslijepljeni su 1441. naredbom turskog sultana Murata II.
Lazar je bio najmlađi sin despota Đurđa Brankovića i jedini koji nije bio oslijepljen. Bio je despot Srbije od 1456. do svoje iznenadne smrti 1458. kada ga je naslijedio stariji brat, Stefan.
Stefan je zajedno sa snajom i odmah po stupanju na despotski tron, suočio se sa najezdom Turaka koju je Mehmed II pripremali još ranije. Sa sobom su vodili Stefanovog slijepog brata – Grgura Brankovića, u namjeri da ga postave na despotski presto. Jednom kada je napad počeo ostali su neosvojeni samo Golubac i Smederevo.
Stefan je pomoć potražio od Ugara. U takvim okolnostima Srpska despotovina je počela praktično da se predaje, prepuštajući svoje zemlje tuđinima da je brane. Ipak, despot nije imao izbora.
Ovu situaciju je iskoristio bosanski kralj Stefan Tomaš koji je ponudio da se njegov sin Stefan Tomašević oženi kćerkom umrlog despota Lazara i tako u miraz dobije i srpsku despotovinu. Despota Stefana niko nije ni pitao i on je bio prinuđen da napusti Srbiju.
Grgur se pred smrt zamonašio i kao monah German umro 1459. u Hilandaru. Stefan se do kraja života potucao se po evropskim dvorovima, bolestan i u bijedi, moleći za pomoć. Sve do smrti je živio od milostinje koju su mu slali Mlečani, Dubrovčani i Papa.
Kraj jedne velike srpske porodice
Slijepi despot Stefan se 1460. oženio Angelinom, kćerkom Đorđa Arijanita Komnina, srednjovekovnog gospodara oblasti Konjuha i Škumbe. Imali su sinove Đorđa i Jovana, kao i dvije ćerke Mariju i Milicu.
Titulu despota Srbije je Đorđu darovao mađarski kralj Matija Korvin 1486. godine. Početkom 1496. godine, Đorđe se zakaluđerio, a despotsku titulu je ostavio mlađem bratu Jovanu. Postao je arhiepiskop Maksim i kao takav proglašen za svetitelja.
Manastir Krušedol zadužbina je porodice posljednjih srpskih despota u Sremu – Brankovića. Za svetitelje su proglašeni Stefan Slijepi, Prepodobna Angelina, Maksim i Jovan Novi. Kako je Angelina bila ta koja je nadživjela i supruga i obojicu sinova ona je njihove mošti prenijela u Krušedol gdje i danas svi zajedno počivaju.
Despot Jovan je imao sasvim drugačije poglede na svijet nego njegov brat Đorđe. On je posljednji Branković koji je vjerovao da mu je zadatak da sa vojskom pobijedi Turke i da ih istjera iz nekadašnje despotovine, pa da se popne na presto svojih predaka.
Proslavio se u borbama sa Turcima, svojim vojničkim prodorima u Bosni, a naročito kod Zvornika (Zvonika). Pripremao je veoma opsežne planove da uz pomoć Mletačke republike nastavi borbu sa Turcima do potpunog oslobođenja svoga naroda od njih, ali ga je smrt spriječila u tome 1502. godine.
Ni Đorđe ni Jovan, kao ni njihov rođak Zmaj Ognjeni Vuk, nisu imali muških potomaka. Time je zamonašeni Đorđe tj. arhipeiskop Maksim, koji je nadživio svog mlađeg brata, bio posljednji muški Branković. Nakon njegove smrti 1516. ugašena je njihova loza.
Istorijski zabavnik